Kuduz hastalığı, ölümcül bir zoonotik hastalıktır. Hayvanlardan insanlara bulaşabilen bu hastalık, genellikle köpekler, kediler, tilkiler, yarasalar gibi hayvanlardan insanlara geçer. Bu makalede, kuduz hastalığıyla ilgili önemli bilgilere yer vererek, hastalığın belirtilerini, bulaşma yollarını ve alınması gereken tedbirleri açıklayacağız.
Kuduz hastalığı, Rhabdoviridae ailesine ait bir virüs olan Lyssavirus tarafından neden olur. Virüs, bir hayvandan diğerine tükürük, tırmık veya ısırık yoluyla geçer. İnsanlar da, enfekte bir hayvanın tükürük veya salyasına maruz kaldığında hastalığa yakalanabilirler. Kuduz virüsü beynimize ulaştığında ciddi bir enfeksiyon oluşturur ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Kuduz hastalığı belirtileri
Kuduz hastalığının belirtileri, virüsün bir hayvandan insanlara geçmesinden sonra genellikle iki aşamada ortaya çıkar.
1. İlk Aşama: Prodromal Aşama
Bu aşama, kuduz virüsünün vücuda girdikten sonra sessiz olarak ilerlediği dönemdir. Bu dönemde vücutta belirgin bir semptom yoktur. Bu dönemin süresi genellikle 2-12 hafta arasında değişir.
2. İkinci Aşama: İleri Aşama
Bu aşama prodromal aşamadan sonra gelir ve hastalığın daha belirgin belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler, genellikle 2 ila 10 gün içinde ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
- Yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Bulantı ve kusma
- Huzursuzluk
- Çılgınlık
- Uyumsuz davranışlar
- Fiziksel hareketlerde huzursuzluk
- Kas krampları veya spazmları, hidrofobi (suyla temasta hatta su gördükten sonra spazmlar)
- Ağızda sulanma
- Bozulmuş solunum fonksiyonları
- Bozulmuş görme fonksiyonları
Bu semptomlar giderek kötüleşirler ve hastalığın son dönemlerinde felç, deliryum, koma ve solunum ve kalp yetmezliği gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilir. Sıklıkla, tanı koymak son aşamalarda yapılır ve bu aşamada hastalık tedavi edilemez ve ölümcüldür.
Bulaşma
Kuduz hastalığı, lyssavirüs ailesinden bir virüs tarafından neden olur. Kuduz virüsü enfekte bir hayvandan tükürük, tırmık veya ısırık yoluyla insana bulaşır. İnsanlarda, hastalık genellikle enfekte bir hayvanın tükürük veya salyasına maruz kaldığında ortaya çıkar.
Kuduz virüsü beynimize ulaştığında ciddi bir enfeksiyon oluşturur ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Bu nedenle, insanlar hayvan temasını sınırlamalı ve sağlık kuruluşuna hemen başvurmalıdırlar.
Tedavi
Kuduz hastalığı, tedavi edilemez bir hastalıktır ve çoğunlukla ölümcüldür. Bu nedenle, erken tedavi çok önemlidir. Maruz kalınan hayvanın türü ve virüs varlığı hızlı bir şekilde belirlenmelidir. Eğer maruziyet durumu tespit edilirse hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Aşılar, enfeksiyonu önlemeye yardımcı olabilir ve hastalığın tedavisinde en yaygın kullanılan tedavi yöntemi, anti-kuduz serumunun verildiği bir aşı tedavisi kombinasyonudur.
Kuduz Hastalarında Sudan Korkma (Hidrofobi)
Kuduz hastaları sudan korkma durumuna “hidrofobi” olarak adlandırılır ve hastaların yarıya yakın bir kısmı atak döneminde su içmek istemekte ve maalesef de su içerken de boğaz kaslarında kasılma yaşamaktadırlar. Bu kasılma hastanın tıkanmasına neden olma ve haliyle boğulma hissi yaşamasına neden olmaktadır. İşte bu durum hastaların sudan korkmasına neden olmaktadır.
Sonuç olarak, kuduz hastalığı ciddi bir enfeksiyon olup, erken teşhis ve tedavi yöntemleri hayati değer taşır. Kendinizi ve evcil hayvanlarınızı rutin olarak aşılatarak, hayvan temasını sınırlayarak ve kuduz enfeksiyonu belirtileri ortaya çıkarsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurarak koruyabilirsiniz.
Not: Bu makale, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın “Kuduz Profilaksi Rehberi“nden derlenmiştir.